Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğu
Bir tıbbi müdahalenin hukuka uygun olması için;
- Tıbbi müdahalenin kanunun yetkili kıldığı kişilerce yapılması,
- Tıp biliminin verilerine göre gerekli ve bu verilere uygun tıbbi müdahale olması
- Kanunen öngörülmüş amaca uygun tıbbi müdahale olması
- Aydınlatılmış hastanın rızası olması gerekir.
TC Anayasası Madde 17; “Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz, rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz” demektedir.
Aynı zamanda 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’da, yetkili sağlık personelinin, yapacakları her işlemde, hastanın rızasını alması gerektiği yazılır.
Hasta Hakları Yönetmeliği madde 22 ve 24, müdahalede hasta rızasını zorunlu kılar ve aynı Yönetmelik madde 25, hastanın planlanan ya da başlanan müdahaleyi reddetmek ya da durdurmak hakkına sahip olduğunu söyler.
Taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelerden, Biotıp Sözleşmesi’nin 5. maddesinde “Sağlık alanında herhangi bir müdahale, ilgili kişinin bu müdahaleye özgürce ve bilgilendirilmiş bir şekilde muvafakat etmesinden sonra yapılabilir. Bu kişiye, önceden, müdahalenin amacı ve niteliği ile sonuçları ve tehlikeleri hakkında uygun bilgiler verilecektir. İlgili kişi, muvafakatini her zaman, serbestçe geri alabilir” hükmü bulunmaktadır.