Diyetisyen Hastadan Tetkik İsteyip Tedavi Verebilir mi?

dietSon dönemlerde, özellikle obezitenin toplum önünde ön plana çıkmasıyla birlikte, kilo verme ya da bilinçli beslenmeyi öğrenme amaçlı diyetisyen başvuruları artmıştır.

Bununla birlikte, hastalardaki beklenti düzeyinde artış görülmektedir. Muhtemel bu beklenti artışının sonucu olarak bazı Diyetisyenler, kendilerine başvuran kişilerden bir takım kan tahlilleri istemekte ve bazı hastalara ilaç önermektedirler.

Ülkemizde sağlık konusundaki en önemli kanun olan 1219 sayılı Tababet Ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un 1. maddesi  “Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde tababet icra ve her hangi surette olursa olsun hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır” demektedir.

Aynı kanunun 25. maddesi (Değişik: 23/1/2008-5728/22 md.), “Diploması olmadığı hâlde, menfaat temin etmek amacına yönelik olmasa bile, hasta tedavi eden veya tabip unvanını takınan şahıs iki yıldan beş yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.” diyerek 1.maddeye aykırı davranan kişiler hakkındaki yaptırımı düzenlemektedir.

Aynı kanun ülkemizde kimlerin Sağlık Meslek Mensubu olduklarını ve sorumluluklarını da anahatları ile belirlemiştir.

Ek madde 13 – (Ek: 6/4/2011-6225/9 md.) ç fıkrasına göre; Diyetisyen; beslenme ve diyetetik alanında lisans eğitimi veren fakülte veya yüksekokullardan mezun; sağlıklı bireyler için sağlıklı beslenme programları belirleyen, hastalar için tabibin yönlendirmesi üzerine gerekli beslenme programlarını düzenleyen, toplu beslenme yerlerinde beslenme programları hazırlayan ve besin güvenliğini sağlayan sağlık meslek mensubudur.

Buna göre Diyetisyen’in Sağlık Meslek Mensubu olduğu tartışmasız olmakla birlikte, hastalar için gerekli beslenme programları düzenleme görevini  bir hekimin yönlendirmesi ile yapması gerektiği açıktır.

1219 sayılı kanuna göre; tabipler ve diş tabipleri dışındaki sağlık meslek mensupları hastalıklarla ilgili doğrudan teşhiste bulunarak tedavi planlayamaz ve reçete yazamaz. Sağlık meslek mensuplarının iş ve görev ayrıntıları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensuplarının sağlık hizmetlerinde çalışma şartları, iş ve görev tanımları; sertifikalı eğitime ilişkin usûl ve esaslar Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Tabiplerce veya tabiplerin yönlendirmesiyle ilgili sağlık meslek mensubu tarafından uygulanmak şartıyla insan sağlığına yönelik geleneksel/tamamlayıcı tedavi yöntemlerinin alanları, tanımları, şartları ve uygulama usul ve esasları Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Sağlık Bakanlığının 2014 yılında çıkarmış olduğu, Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş Ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik (Resmî Gazete: 22.05.2014 – 29007), diyetisyenlerin görev tanımını ayrıntılı bir şekilde düzenlemiştir. Her ne kadar “ç” bendinde laboratuvar bulguları ve tedavisinden bahsedilmiş olsa da, “hekimin yönlendirmesi ile” ibaresi ile, bu laboratuvar bulgularının hekim tarafından yorumlanacağı ve hekim tarafından uygulanan tedavi olduğu açıktır.

Hasta tedavi edebilmenin, diploma sahibi hekim olma şartına bağlandığı bu koşullarda, hastasından bazı kan-idrar tahlilleri isteyip yorumlayan ve yazılı olarak olmasa da ilaç tedavisi öneren Diyetisyen’in, gerek 1219 sayılı kanuna gerekse, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik’e aykırı hareket ettikleri açıktır.